Öncelikle söylemeliyim Çaldıran Depremi fotoğrafını Anadolu Ajansının arşivinden aldım.
24 Kasım 1976’da deprem olmuş Çaldıran’da. Depremi yaşayan bölge halkından öğretmen arkadaşlarım bu yüzden öğretmenler gününü kutlamazlardı. Depremi yaşamayan arkadaşlar üzerinde durmasa da büyüklerden duyduklarını dile getirirlerdi. Eski köy olarak dile getirilen bölgede hâlâ depremin izlerini görebilirsiniz. Bölge yapısı itibariyle hâlâ Çaldıran da ve köylerinde taş evler mevcut. Çamurdan örülen taş evler çokta güvenli olmasa da insanlar ekonomik durumları itibariyle bir bakıma mecbur kalmışlar. Yine de üzüldüğüm yıkılmaya elverişli evlerde yaşamalarına rağmen çok pahalı alışkanlıkları vardır ve bu alışkanlıklarını evlerine ve ailelerine yansıtmayan çoktu.
Bölgede yaşayan depremi derinden hissedenler, o geceyi sanki tekrar tekrar yaşıyorlar. Gözleri doluyor hepsinin, gidenlerin ardından.
3840 Kişi Çaldıran Depremi ile Hayatını Kaybetti
Deprem döneminde Çaldıran Muradiye İlçesinin bir bucağıymış. Oldukça küçük bir yerleşim yeriymiş, nüfusu azmış. 7,5 büyüklüğünde bir depremden bahsediliyor. 3840 kişi ölmüş, 9232 bina hasarlı. Kasım ay’ı Çaldıran çok soğuk olur. Birçok insan soğuktan donarak ölmüş. Yağmur, kar yağışları yardımları geciktirmiş.
Yine büyüklerin söylediğine göre ilk yardım İran’dan gelmiş. Depremden 15 dakika sonra helikopterlerin geldiğini, Van merkezinden yardımın ise 1,5 saat sonra geldiğini söylüyorlar. Kaldı ki İran zaten Çaldıran’a çok yakın. Sınır zaten. Deprem Erzincan’da (7,9) meydana gelen depremden sonra en büyük deprem olarak kayıtlara geçmiş.
Erciş’te, Özalp’ta bir çok can kaybı olmuş, bir çok insan evsiz kalmış. O dönem depremi yaşayan insanların toplu bir şekilde Van merkezinde bulunan bir spor salonunda misafir edilmiş.
Depremle ilgili TRT’nin yaklaşık 10 dakikalık bir videosunu buldum youtubede. Aşağıda yayınlıyorum. Her anıyla, her kelimesiyle dokunuyor insana, üzülüyor. Bir bakıma onlarla yaşıyorsun depremi. Yıllar sonra, yenilerde de Erciş merkezli bir deprem oldu. Yakın tarih diye hatırlarsınız diyorum. Depremin, afetin her türlüsü kötü. Erciş depremine ayrıca değineceğim.
Depremde hayatını kaybeden herkese Allah’tan rahmet, yakınlarına baş sağlığı diliyorum.
